28230 43306

Paleochora Discover

Το Φρούριο του Φραγκοκάστελλου

Φρούριο Φραγκοκάστελλο
Το Φρούριο του Φραγκοκάστελλου

Όταν οι βενετοί φεουδάρχες των Χανίων ζητούσαν από τη Γαληνοτάτη την οικοδόμηση ενός φρουρίου στα Σφακιά, αυτό γινόταν για να προστατευθούν τόσο από τους πειρατές, όσο και από τους εξεγερμένους ντόπιους.

Η Γερουσία ωστόσο ήταν επιφυλακτική απέναντι σε αυτό το αίτημα, καθώς το κόστος ήταν μεγάλο. Το 1371 μπήκε ο θεμέλιος λίθος και το φρούριο ολοκληρώθηκε το 1374. Στο μεταξύ διάστημα οι ντόπιοι προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να σταματήσουν την ολοκλήρωσή του και τα βράδια κατέστρεφαν ό,τι είχε οικοδομηθεί την ημέρα.

Η ονομασία Φραγκοκάστελλο (το φρούριο των Φράγκων, δηλαδή των Καθολικών) δόθηκε στο νέο οχυρό απηχώντας τα περιφρονητικά συναισθήματα των ντόπιων απέναντι στους κατακτητές. Στη σημερινή του μορφή το Φραγκοκάστελλο δεν παρουσιάζει έντονες διαφορές συγκριτικά με τις απεικονίσεις του στα βενετικά σχέδια.

Ακολουθεί τις παλιές οχυρωματικές αντιλήψεις, πριν δηλαδή την επικράτησή του “προμαχωνικού συστήματος”, το οποίο θα φτάσει στην Κρήτη πριν τα μέσα του 16ου αιώνα. Πρόκειται για ένα ορθογώνιο κτίσμα με κατακόρυφα τείχη και τετράπλευρους πύργους στις 4 γωνίες, από τους οποίους ο νοτιοδυτικός είναι πολύ μεγαλύτερος.

Οι πύργοι και τα τείχη καταλήγουν σε οδοντωτές πολεμίστρες. Η κύρια είσοδος βρισκόταν νότια. Στη σημερινή της μορφή όμως αποτελεί ανακατασκευή του 19ου αιώνα. Πάνω από αυτό το άνοιγμα βρίσκονταν ενσωματωμένα στην τοιχοποιία 4 οικόσημα επιφανών βενετικών οικογενειών. Από αυτά σώζονται τα δύο των οικογενειών Querini και Dolfin. Πάνω από τα οικόσημα βρίσκεται το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου.

Μια ακόμη είσοδος ανοίγεται στα ανατολικά. Οι τρεις μικροί πύργοι σώζονται με αρκετές φάσεις ανακατασκευών, κυρίως στους ορόφους. Από τα σωζόμενα παλιά στοιχεία φαίνεται ότι το ισόγειο ήταν καμαροσκέπαστο και το ανώτερο τμήμα ανακατασκευάστηκε πολλές φορές με μεσοπατώματα και χωμάτινο δώμα στον όροφο.

Αντίθετα ο μεγαλύτερος πύργος διατηρείται με μικρότερες επεμβάσεις. Ο πύργος αυτός αποτελούσε ένα ιδιαίτερο αμυντικό στοιχείο του φρουρίου, καθώς είχε τη δυνατότητα να χωρέσει μεγαλύτερο αριθμό πολεμιστών και είχε και μεγαλύτερη ορατότητα.

Τα ισόγεια κτίσματα που διατηρούνται στην εσωτερική αυλή είναι ανακατασκευασμένα σχετικά πρόσφατα πάνω στα υπολείμματα των τοίχων της τελευταίας οικοδομικής φάσης. Πρόκειται για συνεχόμενους ορθογώνιους χώρους που προορίζονταν για τη στέγαση των στρατιωτών αλλά και για άλλες χρήσης (αποθήκες, μαγειρεία κτλ).

Ανάλογη μορφή πρέπει να είχαν και κατά τη Βενετοκρατία όπως φαίνεται στους χάρτες της περιόδου. Στους χάρτες αυτούς παρουσιάζεται επίσης ο ναός του Αγίου Μάρκου μέσα στον περίβολο του φρουρίου. Ωστόσο ο G.Gerola επισήμανε ότι τα ερείπια του ναού βρίσκονταν έξω από το κάστρο στη νότια πλευρά του. Πρόκειται για τα θεμέλια ΄τοίχων μικρού κτίσματος που φέρουν ίχνη τοιχογράφησης.

Ο ναός καταστράφηκε κατά την επισκευή του κάστρου από το Μουσταφά Ναϊλή Πασά. Στο Φραγκοκάστελλο έχουν γίνει όπως προαναφέρθηκε, εκτεταμένες κατά καιρούς ανακατασκευές. Η πρώτη αναφέρεται στα 1593-1597 από το γενικό προβλεπτή Nicolo Dona, ενώ λίγα χρόνια αργότερα μεγάλης έκτασης επισκευές έκανε και ο προβλεπτής Σφακίων.

Το 1645, κατά τη διάρκεια εχθροπραξιών με τους Τούρκους για την κατάληψη της Κρήτης, διατέθηκαν 1000 λίρες για στερεωτικές εργασίες. Οι πλέον εκτεταμένες όμως επεμβάσεις έγιναν από το Μουσταφά πασά κατά τη διάρκεια της κρητικής Επανάστασης του 1866-1869. Κατά τη διάρκεια καθαρισμών βρέθηκαν ενδιαφέροντα δείγματα κεραμικής της Βενετοκρταίας, κυρίως από τον 16ο αιώνα, νομίσματα και μολυβδόβουλα.!